Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm dễ bùng phát thành dịch vào mùa mưa. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi từ trẻ nhỏ tới người già, triệu chứng của bệnh dễ nhầm lẫn với bệnh lý khác nên nhiều người có tâm lý chủ quan. Nhưng nếu không được phát hiện và điều trị sớm người bệnh có thể phải đối mặt với những biến chứng nguy hiểm.
Nội dung chính trong bài
☛ Tìm hiểu thêm: Sốt xuất huyết là gì?
Các giai đoạn tiến triển của sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhễm nguy hiểm, trung gian truyền bệnh là muỗi vằn. Vào mùa mưa, tại những nơi có vệ sinh môi trường kém và nhiều ao nước đọng tạo điều kiện để muỗi vằn sinh sôi và phát triển mạnh nên sốt xuất huyết dễ bùng phát thành dịch. Bệnh sốt xuất huyết tiến triển qua các giai đoạn như sau:
Giai đoạn sốt
Người bệnh bị sốt cao đột ngột trong 1 – 2 ngày đầu, nhiệt độ cơ thể tăng lên tới 39 – 40 độ C. Ở giai đoạn này bệnh thường khó phân biệt với các loại sốt virus thông thường. Thời gian sốt kéo dài từ 2 – 7 ngày và khó hạ sốt.
Giai đoạn nguy hiểm
Tiếp theo giai đoạn sốt, bệnh tiến triển tới giai đoạn nguy hiểm. Các triệu chứng nặng của bệnh xuất bắt đầu nhận thấy. Giai đoạn này bắt đầu từ ngày thứ 3 tới ngày thứ 7 của bệnh kể từ thời điểm bị sốt. Đây là giai đoạn nguy hiểm của bệnh với các triệu chứng như:
- Xuất huyết dưới da ở mặt trước hai cẳng chân, mặt trong cánh tay, bụng, đùi. Các vết này là các đốm đỏ hoặc mảng bầm tím tùy theo mức độ
- Chảy máu cam, chảy máu chân răng
- Biến chứng nặng của bệnh có thể xuất hiện như chảy máu nội tạng, tràn dịch màng phổi, màng bụng, xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não…
Người bệnh cần được theo dõi sát sao và xét nghiệm tiểu cầu thường xuyên đề phòng biến chứng có thể xảy ra.
Giai đoạn hồi phục
Sau khi hết sốt, thể trạng của người bệnh dần tốt lên. Người bệnh có cảm giác thèm ăn, huyết áp ổn định, đi tiểu nhiều hơn, khi làm xét nghiệm tiểu cầu tăng lên và dần trở về trạng thái bình thường.
Biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết có diễn biến rất khó lường nhưng cho tới nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như vacxin phòng bệnh. Có nhiều người bệnh được chuyển tới trung tâm y tế trong tình trạng sốt cao, mê sảng, vật vã…Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn tới các biến chứng như:
Suy tim, thận
Do tình trạng xuất huyết liên tục dẫn tới suy tim, làm rối loạn hệ thống tuần hoàn do không đủ máu tuần hoàn. Khi tim không đủ sức bơm máu, dịch huyết tương xuất huyết liên tục khiến màng tim tràn dịch gây ứ đọng. Tình trạng này gây ảnh hưởng nghiêm trọng khiến suy giảm và xuất huyết cơ tim.
Bên cạnh đó, thận cũng phải làm việc hết công suất để bài tiết huyết tương qua nước tiểu nên có thể dẫn tới tình trạng suy thận cấp.
Sốc do mất máu
Khi sốt xuất huyết tiến triển tới giai đoạn nặng người bệnh có thể bị chảy máu cam, chảy máu chân răng. Nguyên nhân gây ra tình trạng này do virus sốt xuất huyết làm tăng tính thấm mao quản, thoát huyết tương và cô đặc máu khi tới một ngưỡng nhất định sẽ gây ra sốc khiến máu bị đẩy ra ngoài.
Người bệnh nếu không được điều trị kịp thời có thể xảy ra tình trạng xuất huyết nội tạng như tiêu hóa, phổi, não với các biểu hiện như:
- Nôn ra máu
- Đi tiểu ra máu
- Ra máu âm đạo bất thường, rong kinh…
Xuất huyết não
Người bệnh sốt xuất huyết phải đối mặt với biến chứng là tiểu cầu giảm gây nguy hiểm cho sức khỏe. Trong trường hợp tiểu cầu giảm mà không được truyền kịp thời có thể dẫn tới xuất huyết não dẫn tới tử vong.
Bên cạnh đó, tình trạng xuất huyết trong cơ thể khiến dịch huyết tương có thể bị ứ đọng trong màng não qua các thành mạch gây phù não dẫn tới phù não cấp và các hội chứng thần kinh nguy hiểm khác.
Tràn dịch màng phổi
Xảy ra tình trạng xuất huyết các cơ quan trong cơ thể khiến phổi và cơ quan hô hấp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người bệnh có dấu hiệu tình trạng khó thở, thở gấp. Huyết tương trong cơ thể xâm nhập vào đường hô hấp gây viêm đường hô hấp, tràn dịch màng phổi. Nếu không được cấp cứu tính mạng người bệnh có thể bị đe dọa.
Hôn mê
Khi người bệnh bị xuất huyết, dịch huyết tương có thể bị ứ đọng trong màng não gây phù não và các hội chứng thần kinh dẫn tới hôn mê. Đây được coi là biến chứng nặng nhất của sốt xuất huyết. Ngoài ra, một số trường hợp xuất hiện hôn mê thứ phát sau sốc, sau xuất huyết nội tạng, sau suy thận cấp…đây là hội chứng não cấp thứ phát được coi là biến chứng.
Sinh non, sẩy thai xảy ra ở phụ nữ mang thai
Sốt xuất huyết xảy ra ở phụ nữ mang thai gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm phải kể tới như:
- Sảy thai
- Đẻ non
- Thai chết lưu
- Tiền sản giật gây ảnh hưởng tới chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ
Biến chứng về mắt
Khi bị sốt xuất huyết người bệnh có thể dẫn tới hai biến chứng về mắt như:
- Mù đột ngột do xuất huyết võng mạc, làm mạch máu của võng mạc tổn thương khiến thị lực giảm sút
- Xuất huyết trong dịch kính mắt, khiến lớp dịch này bị che phủ và hòa tan khiến người bệnh gần như mù mắt
Tụt huyết áp, đau đầu dữ dội
Người bệnh bị tụt huyết áp đột ngột khiến khó khăn khi đứng hoặc đi bộ. Nếu không khắc phục tốt sẽ khiến người bệnh cảm thấy đau đầu dữ dội.
Khi bị sốt xuất huyết làm gì để tránh biến chứng?
Bệnh sốt xuất huyết hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vacxin phòng bệnh. Người bệnh sốt xuất huyết có thể phải đối mặt với những biến chứng “đáng sợ”, do đó ngay khi phát hiện bị sốt xuất huyết người bệnh cần chú ý trong việc theo dõi và chăm sóc, hỗ trợ các chức năng cần thiết cho cơ thể để tránh những biến chứng có thể xảy ra. Tốt nhất, bác sĩ khuyên người bệnh nên nghỉ ngơi tại giường, uống nhiều nước, kê một số thuốc để giảm sốt cho người bệnh như paracetamol (Tylenol®, Panadol®) đồng thời thuốc này có thể giảm đau cơ khớp.
Dùng thuốc hạ sốt
Khi bị sốt xuất huyết cơ thể người bệnh sốt cao trong 3 – 4 ngày. Thời điểm này cần dùng thuốc hạ sốt có chứa paracetamol theo đúng liều lượng và thời gian được chỉ định. Không nên sử dụng quá liều có thể gây ra suy gan cấp.
Cần lưu ý, không nên sử dụng thuốc hạ sốt aspirin hay ibuprofen bởi những loại thuốc này có tác dụng phụ ngăn tập kết tiểu cầu, chống đông máu. Người bệnh sốt xuất huyết vốn đã giảm tiểu cầu khi sử dụng các thuốc này càng khiến tình trạng tiểu cầu giảm trầm trọng hơn dẫn tới xuất huyết dạ dày, chảy máu nội tạng ồ ạt gây nguy hiểm tới tính mạng.
Bổ sung thực phẩm tăng tiều cầu
Khi bị sốt xuất huyết vào ngày thứ 4, lượng tiểu cầu giảm mạnh gây ra tình trạng xuất huyết dưới da, chảy máu nội tạng. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh cần tránh tiêu thụ các thực phẩm làm giảm tiểu cầu như sữa bò, nước tăng lực, sốt mè, việt quất. Bên cạnh đó, cần bổ sung những thực phẩm giúp tăng tiểu cầu điển hình như:
- Các thực phẩm giàu vitamin B12 như gan bò, sò huyết…
- Thực phẩm giàu axit folic như đỗ đen, đậu phộng, nước cam
- Thực phẩm giàu sắt như đậu lăng, thịt bò, nho khô…
- Thực phẩm giàu vitamin C và K như xoài, dứa, bông cải xanh, ớt chuông, cà chua, cải bó xôi, măng tây, bắp cải…giúp tái tạo tiểu cầu.
Thực phẩm giàu vitamin C phải kể tới trái Acerola Cherry – loại quả có hàm lượng vitamin C cao nhất hiện nay khi gấp 7 lần ổi, 31 lần cam, 35 lần dứa và 46 lần xoài. Bên cạnh đó, hàm lượng rutin cho trong Acerola Cherry làm tăng sức bền thành mạch và ngăn ngừa xuất huyết, chảy máu cam, chảy máu chân răng. Vì thế trong giai đoạn mạch máu của bé dễ bị tổn thương như thế này thì chuyện bổ sung vitamin C và Rutin trong thực đơn hàng ngày luôn là cách bảo vệ con yêu hữu hiệu nhất.
Mang một giải pháp vượt trội nhất từ trước đến nay, Cnattu kids là sản phẩm đầu tiên và duy nhất kết hợp từ Vitamin C tự nhiên và Rutin tự nhiên trong quả …. giúp phát huy tối đa công năng:
- Hỗ trợ giảm sốt
- Ngăn biến chứng do sốt như xuất huyết, chảy máu cam
- Rút ngắn thời gian ốm sốt và nhanh phục hồi sau sốt
Cùng với nguồn nguyên liệu được nhập khẩu hoàn toàn từ Châu Âu, bào chế trên dây chuyền công nghệ hiện đại theo tiêu chuẩn Quốc tế GMP-WHO, Cnattu kids chính là sự lựa chọn hoàn hảo để bổ sung Vitamin C và Rutin tự nhiên cho trẻ giúp ngăn ngừa biến chứng do sốt xuất huyết, hỗ trợ giảm sốt và rút ngắn thời gian bị bệnh.
- Để mua sản phẩm Cnattu kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
Bù nước cho cơ thể
Hiện tượng sốt cao và nôn ói khiến cơ thể bị mất nước và điện giải trầm trọng. Khi mất nước gây cô đặc máu khiến sốt càng cao hơn. Do đó, cần bù nước tích cực cho người bệnh để tránh tình trạng gặp phải biến chứng thoát huyết tương, cơ thể khó chịu, da khô, tiểu ít, vã mồ hôi lạnh…gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Bổ sung nước cho người bệnh bằng cách uống nước đun sôi để nguội, nước cháo pha muối, oresol, nước trái cây, nước ép rau củ…giúp thành mạch khỏe hơn, giảm biến chứng thoát mạch.
☛ Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn điều trị sốt xuất huyết
Làm cách nào để phòng tránh sốt xuất huyết?
Hiện nay sốt xuất huyết vẫn chưa có vacxin phòng bệnh nên cách phòng bệnh hiệu quả nhất là diệt muỗi, lăng quăng/bọ gậy và phòng chống muỗi đốt. Một số biện pháp nên áp dụng như:
- Đậy kín các dụng cụ chứa nước trong gia đình để muỗi không có nơi sinh sản
- Thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn để diệt lăng quăng/bọ gậy
- Thường xuyên rửa các dụng cụ chứa nước vừa vả nhỏ như chum, xô, chậu…
- Các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh môi trường sống như mảnh chai, lọ, ống bơ, vỏ dừa, bẹ lá…cần được thu gom, dọn dẹp môi trường sống, lật úp các dụng cụ chứa nước nếu không sử dụng tới.
- Thường xuyên thay nước bình hoa
- Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước chê chạn/tủ đựng chén bát…
- Khi ngủ cần giăng màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, hạn chế tới những chỗ tối để phòng tránh muỗi đốt
- Sử dụng dụng cụ điệt muỗi như bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi…
- Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Cho người bị sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác.
- Cần tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng chống dịch.
☛ Tìm hiểu thêm: Biện pháp phòng sốt xuất huyết hiệu quả