Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và dễ bùng phát thành dịch. Người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn tới những biến chứng gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe. Giảm tiểu cầu được coi là biến chứng nguy hiểm nhất của sốt xuất huyết.
Nội dung chính trong bài
Sốt xuất huyết là bệnh gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây nên. Bệnh không lây trực tiếp từ người này sang người khác mà thông qua trung gian truyền bệnh là muỗi vằn Aedes aegypti. Muỗi đốt người mang virus Degue sau đó truyền cho người khỏe mạnh thông qua vết đốt.
Biểu hiện lâm sàng của bệnh chủ yếu là sốt ấp diễn kèm theo đó là xuất huyết dưới da, niêm mạc, giảm tiểu cầu trong máu. Trong đó biến chứng giảm tiểu cầu là nguy hiểm nhất đối với sức khỏe. Tiểu cầu là tế bào nhỏ nhất trong tất cả tế bào máu. lượng tiểu cầu quá thấp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
☛ Tìm hiểu thêm: Thông tin tổng hợp về bệnh sốt xuất huyết
Triệu chứng và biến chứng của sốt xuất huyết
Khi người bệnh ở thể nhẹ xuất hiện các triệu chứng như:
- Sốt cao đột ngột từ 39 – 40 độ C, thời gian sốt kéo dài từ 2 – 7 ngày, rất khó để hạ sốt
- Người bệnh bị đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu
- Có thể xuất hiện phát ban, nổi mẩn
Khi người bệnh ở thể nặng bao gồm các triệu chứng kể trên kèm theo một số triệu chứng sau:
- Người bệnh có dấu hiệu xuất huyết cụ thể chảy máu cam, chảy máu chân răng, các chấm xuất huyết ngoài da, vết bầm tím ở chỗ tiêm thậm chí nôn ra máu, đi ngoài ra máu
- Đau bụng, buồn nôn
- Chân tay lạnh
- Vật vã, hốt hoảng
Nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong. Trong trường hợp người bệnh sốt cao liên tục mà không kiểm soát được bằng thuốc hạ sốt cũng nên đến bệnh viện để được xử lý càng sớm càng tốt.
Biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết thường gặp là:
- Hạ tiểu cầu: Đây là biến chứng nguy hiểm của bệnh, biến chứng này không khiến cơ thể mệt mỏi hoặc li bì do đó nhiều người chủ quan không theo dõi tới khi xuất huyết ồ ạt.
- Cô đặc máu: Biến chứng này có liên quan tới các triệu chứng cơ thể mệt mỏi, vùng gan đau tức, buồn nôn, nôn, lơ mơ, li bì thường kéo dài từ 24 – 48 giờ.
Khi có hiện tượng trên cần nhập viện theo dõi tránh nguy cơ chảy máu, xuất huyết não, xuất huyết nội tạng.
☛ Tìm hiểu thêm: Dấu hiệu nhận biết sốt xuất huyết
Tại sao sốt xuất huyết lại giảm tiểu cầu?
Tiểu cầu là các tế bào máu nhỏ, sản xuất trong tủy xương. Giảm tiểu cầu được coi là một tiêu chí đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh – Theo WHO ( World Health Organization). Tình trạng giảm tiểu cầu được coi như sự suy giảm nhanh chóng số lượng tiểu cầu hoặc số lượng tiểu cầu dưới 150.000/mm3.
Tình trạng tiểu cầu giảm trong sốt xuất huyết là biến chứng rất nguy hiểm, nghĩa là mất khả năng đông mái và không thể chống lại nhiễm trùng. Người bệnh sốt xuất huyết gặp phải biến chứng này nếu không được điều trị kịp thời có thể nguy hiểm tới tính mạng thậm chí tử vong.
Nguyên nhân tiểu cầu giảm trong sốt xuất huyết:
Số lượng tiểu cầu giảm khi nó ức chế tủy xương, tủy xương là nơi sản xuất tiểu cầu. Số lượng tiểu cầu trong sốt xuất huyết giảm vì các tế bào máu bị ảnh hưởng bởi virus gây tổn thương tiểu cầu. Các kháng thể được tạo ra trong giai đoạn này cũng phá hủy một số lượng lớn tiểu cầu trong thời gian người bệnh bị sốt xuất huyết.
Thời điểm nào của sốt xuất huyết tiểu cầu giảm?
Vào ngày thứ 4 của sốt xuất huyết số lượng tiểu cầu thường giảm. Với người trưởng thành không bị sốc do bệnh gây nên, số lượng tiểu cầu giảm nhẹ đến vừa từ ngày thứ 3 cho tới ngày thứ 7 của bệnh. Vào ngày thứ 8 hoặc ngày thứ 9 trở lại bình thường. Trẻ nhỏ có ít mối tương quan giữa số lượng tiểu cầu và biểu hiện chảy máu hoặc số lượng tiểu cầu và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Các dấu hiệu nhận biết sốt xuất huyết giảm tiểu cầu:
- Chảy máu da nghiêm trọng: Đốm nhỏ trên da và những mảng máu lớn dưới da
- Đi ngoài phân đen
- Có xuất hiện máu trong nước tiểu
- Huyết tương rò rỉ nặng
- Tình trạng suy hô hấp
- Suy tim, gan hoặc một số cơ quan khác
- Thay đổi trạng thái tinh thần, ý thức suy yếu
Người bệnh có dấu hiệu cảnh báo ( nôn mửa liên tục, thờ ơ), số lượng tiểu cầu thấp, số lượng hồng cầu tăng có nguy cơ cao xuất hiện biến chứng suy nội tạng thậm chí mất mạng.
Tác hại sốt xuất huyết giảm tiểu cầu
Với người bệnh có bệnh cảnh bình thường xuất hiện những cơn sốt kéo dài kèm theo tình trạng đau đầu, nhức mỏi, nôn mửa gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và khả năng lao động của người bệnh.
Trong trường hợp người bệnh bị sốt xuất huyết nặng khiến tiểu cầu giảm xuất hiện những đốm chảy máu trên da, các bộ phận khác của cơ thể, tình trạng thoát huyết tương. Khi người bệnh bị sốt xuất huyết nặng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới phổi, gan, tim. Khi huyết áp giảm tới mức nguy hiểm gây sốc, một số trường hợp có thể tử vong.
Làm gì để tăng lượng tiểu cầu khi sốt xuất huyết?
Sốt xuất huyết giảm tiểu cầu là biến chứng nguy hiểm tới sức khỏe. Một số thực phẩm dưới đây có tác dụng tăng số lượng tiểu cầu rất tốt, phải kể tới:
Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C đóng vai trò quan trọng giúp tiểu cầu hoạt động hiệu quả. Vitamin C giúp hấp thu sắt giúp tăng số lượng tiểu cầu trong sốt xuất huyết. Nhu cầu vitamin C của cơ thể từ 400 – 2000mg mỗi ngày. Bổ sung vitamin C từ các thực phẩm như cam, chanh, ổi, đu đủ, súp lơ xanh, rau bina, ớt chuông xanh, ớt chuông đỏ, cà chua…
Khi cơ thể bị sốt nhu cầu vitamin C tăng lên vì vitamin C trong cơ thể bị huy động nguyên liệu để tăng cường sản xuất các tế bào miễn dịch chống lại yếu tố gây bệnh. Bên cạnh đó, Rutin giúp ngăn ngừa các nguy cơ do sốt: Vỡ mạch, xuất huyết, chảy máu nội tạng, chảy máu cam, chảy máu chân răng, chảy máu não, xuất huyết dưới da, v.v… Chính vì vậy có tác dụng rõ rệt trong việc bảo vệ trẻ khỏi biến chứng xuất huyết nguy hiểm.
CNattu kids – sản phẩm đầu tiên và duy nhất chứa vitamin C và Rutin 100% tự nhiên được chiết xuất từ Acerola cherry – loại quả giàu hàm lượng Vitamin C nhất thế giới. Sử dụng Cnattu Kids giúp mang lại hiệu quả vượt trội: hỗ trợ giảm sốt, ngăn biến chứng xuất huyết, chảy máu cam do sốt
- Để mua sản phẩm Cnattu kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
Thực phẩm giàu giàu axit béo Omega-3
Điểm danh những thực phẩm giàu omega – 3 gồm:
- Hạt lanh
- Óc chó
- Cá
- Rau bina…
Tác dụng axit béo omega 3 có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch đồng thời có tác dụng làm tăng mức tiểu cầu trong máu. Với người bệnh sốt xuất huyết hoặc vừa khỏi bệnh nên bổ sung loại thực phẩm này nhiều hơn để khắc phục tình trạng tiểu cầu thấp.
Thực phẩm giàu vitamin A
Vitamin A có vai trò giúp cho tiểu cầu khỏe mạnh, hình thành protein trong cơ thể, protein lành mạnh giúp phân chia tế bào và tăng trưởng tế bào. Các thực phẩm giàu vitamin A phải kể tới như cà rốt, khoai lang…
Thực phẩm giàu vitamin B-12
Vai trò của vitamin này giúp giữ cho các tế bào máu khỏe mạnh, khi cơ thể thiếu vitamin B 12 có liên quan tới tiểu cầu thấp trong sốt xuất huyết. Vì vậy, người bệnh sốt xuất huyết cần bổ sung thực phẩm này trong thực đơn của mình như sò, gan bò, trứng, các sản phẩm từ sữa…
Thực phẩm giàu sắt
Vai trò của sắt giúp sản xuất các tế bào máu khỏe mạnh, nên tiêu thụ những thực phẩm chứa chất sắt có vai trò quan trọng đối với sức khỏe và số lượng tiểu cầu trong sốt xuất huyết. Các thực phẩm giàu sắt như hạt bí ngô, đậu lăng, thịt bò, con trai sông…
Thực phẩm giàu folate
Khi cơ thể thiếu hụt folate gây giảm tiểu cầu trong máu, folate có vai trò cần thiết cho sự phân chia tế bào khỏe mạnh của cơ thể. Những thực phẩm giàu folate cung cấp cho cơ thể như ngũ cốc, măng tây, cam, rau bina…Những thực phẩm này có tác dụng tốt trong tăng số lượng tiểu cầu.
Thực phẩm giàu axit amin
Vai trò của thực phẩm giàu axit amin giúp tăng tiểu cầu hiệu quả đồng thời có lợi cho quá trình tạo huyết khối (quá trình cơ thể tạo tế bào mái mới ở bên trong). Thực phẩm giàu axit amin phải kể tới như gà tây, hạt bí, đậu nành, hạt lạc…
Thực phẩm giàu Vitamin K
Vitamin K có tác dụng giúp các tế bào tăng trưởng mức tối đa trong cơ thể. Tiểu cầu chỉ tồn tại 10 ngày và sau đó các tế bào tiểu cầu mới được sản sinh thay thế tiểu cầu đã mất. Thực phẩm giàu vitamin K kể tới như trứng, gan, cải xoăn…Hãy bổ sung thực phẩm giàu vitamin K vào thực đơn của người bệnh sốt xuất huyết.
Giới thiệu một số loại quả, thực phẩm tăng tiểu cầu tốt nhất:
- Quả chà là: Có tác dụng cải thiện tình trạng giàm tiểu cầu trong máu do trong thành phần của quả này chứa nhiều sắt và các chất dinh dưỡng cần thiết giúp tăng lượng tiểu cầu một cách tự nhiên.
- Quả mơ: Đây là cách tự nhiên và đơn giản giúp tăng lượng tiểu cầu trong cơ thể do quả mơ rất giàu chất sắt
- Hàu: Là thực phẩm rất giàu kẽm có tác dụng tăng số lượng tế bào máu và tiểu cầu trong cơ thể đồng thời giúp củng cố hệ thống miễn dịch.
- Ngũ cốc toàn phần: Các loại ngũ cốc nguyên hạt có chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất giúp tăng tiểu cầu trong máu một cách tự nhiên và hiệu quả
Trong trường hợp bị giảm tiểu cầu nặng cần được đến viện để thăm khám và điều trị. Phương pháp điều trị giảm tiểu cầu sốt xuất huyết thường dùng:
- Dùng thuốc corticosteroids: Hầu hết bệnh nhân bị giảm tiểu cầu sẽ được kê toa các loại thuốc corticosteroids.
- Truyền tiểu cầu: Đây là biện pháp hữu hiệu giúp phòng ngừa và điều trị tình trạng chảy máu do người bệnh giảm tiểu cầu hoặc có khiếm khuyết chức năng tiểu cầu. Cần lưu ý, người bệnh HIV, người đang phải hóa trị hoặc người ghép tạng không nên sử dụng phương pháp này.
- Phẫu thuật cắt lách: Điều này được thực hiện khi bệnh nhân không đáp ứng với thuốc điều trị hoặc khi lách loại bỏ các tế bào tiểu cầu ra khỏi cơ thể khiến cơ thể bị thiếu tiểu cầu.
☛ Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết