Sốt xuất huyết tường bùng phát thành dịch vào mùa mưa, thời điểm này muỗi vằn sinh sôi và phát triển mạnh mẽ. Ở những khu vực có điều kiện vệ sinh môi trường kém, nhiều ao nước đọng tạo điều kiện cho muỗi sinh sản và hút máu người gây lây nhiễm virus Dengue. Phát hiện và điều trị bệnh sớm có ý nghĩa quan trọng giúp giảm biến chứng của bệnh. Trong quá trình điều trị nhiều người bệnh tự ý truyền dịch khi cơ thể mất nước, mệt mỏi. Vậy sốt xuất huyết có được truyền dịch không?
Nội dung chính trong bài
☛ Tìm hiểu thêm:Sốt xuất huyết – Thông tin cần biết
Sốt xuất huyết là gì? Triệu chứng của bệnh
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nguyên nhân do virus Degue, trung gian truyền bệnh muỗi vằn. Ai cũng có thể mắc bệnh từ trẻ em, người lớn, người già thậm chí phụ nữ mang thai. Hiện nay chưa có thuốc đặc trị và vacxin phòng bệnh, trường hợp người bệnh nặng điều trị chủ yếu hạ sốt, truyền dịch và chống sốc tích cực. Người bệnh nhẹ có thể tự khỏi trong 1 tuần.
Các triệu chứng của sốt xuất huyết thường gặp như:
Người bệnh bị sốt cao đột ngột, nhiệt độ cơ thể lên tới 39 – 40 độ C, sốt kéo dài từ 2 – 7 ngày. Kèm theo sốt cơ thể mệt mỏi, chán ăn, đau ở vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải. Người bệnh đôi khi nôn, gan to đôi khi da xung huyết hoặc có phát ban
Đau đầu, đau mình, đau mắt đỏ sau đó xuất hiện hiện tượng xuất huyết tự nhẹ tới nặng thậm chí có thể dẫn tới tử vong
Tình trạng xuất huyết: Có thể xuất hiện vào ngày thứ hai của bệnh. Xuất huyết có thể xuất hiện tự nhiên howcj khi tiêm chích có vết bầm tím xung quanh nơi tiêm.
- Xuất huyết ngoài da: Người bệnh xuất hiện các vết bầm tím, chấm xuất huyết rõ nhất xuất huyết ở mặt trước hai cẳng chân, mặt trong 2 cẳng tay, gan bàn tay, lòng bàn chân
- Xuất huyết ở niêm mạc: Xuất hiện tình trạng chảy máu cam, chảy máu chân răng, tiểu ra máu, xuất huyết ở màng tiếp hợp, phụ nữ kinh nguyệt kéo dài, rong kinh hoặc kinh nguyệt tới sớm hơn bình thường
- Xuất huyết tiêu hóa: nôn ra máu, đi đại tiện ra máu.
Hội chứng thần kinh: Với các biểu hiện đau người, đau cơ, đau khớp, đau quanh hố mắt. Ở trẻ em có triệu chứng sốt cao, co giật, hốt hoảng nhưng không có biểu hiện màng não
Sốc: Đây là đấu hiệu nặng nhất của bệnh, xuất hiện từ ngày thứ 3 – 6 đặc biệt là khi người bệnh đang chuyển từ sốt cao sang hết sốt thậm chí có thể xảy ra khi không thấy rõ dấu hiệu xuất huyết. Các dấu hiệu của sốc giúp mọi người nhận biết bao gồm: Li bì, vật vã, tiểu ít, chân tay lạnh có thể kèm nôn hoặc đi ngoài ra máu. Thời gian diễn ra sốc khá ngắn từ 12 – 24 giờ nên cần đưa người bệnh tới trung tâm y tế gần nhất để được cấp cứu
☛ Tìm hiểu thêm:Dấu hiệu sốt xuất huyết cần biết
Người bệnh sốt xuất huyết có được truyền dịch không?
Đặc điểm của người bệnh sốt xuất huyết là bị sốt, tiêu chảy khiến cơ thể mất nước nên cần bù nước bằng đường uống. Nhiều người bệnh sốt cao, ra nhiều mồ hôi, không muốn ăn thường có tâm lý muốn truyền dịch để cơ thể đỡ mệt. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng được truyền, người bệnh đang sốt cao nên phản ứng của cơ thể rất mạnh nếu truyền dịch rất dễ bị sốc. Ở giai đoạn đầu của bệnh là giai đoạn cơ thể mất dịch nhưng giai đoạn cuối thường có hiện tượng hấp thu dịch nếu thừa dịch có thể gây phù phổi và các biến chứng khác gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Vì vậy, được truyền dịch hay không, tính toán tốc độ truyền là do bác sĩ chỉ định với từng người bệnh chứ không nên tùy tiện muốn truyền là truyền sẽ rất nguy hiểm
- Khi ở giai đoạn sốt cao (trong khoảng 2 – 3 ngày đầu của bệnh), nên bổ sung nước cho cơ thể bằng cách uống dung dịch oresol nhiều, nước lọc hoặc các loại nước ép trái cây để bổ sung nước và điện giải cho cơ thể.
- Giai đoạn nguy hiểm (từ ngày 4 – 6 tiếp theo) đây là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh, người bệnh có tình trạng thoát dịch, mất nước nhiều bác sĩ chỉ định truyền dịch với liều lượng và chủng loại phù hợp theo phác đồ điều trị.
- Giai đoạn hồi phục (ngày thứ 7 trở đi): Nguwofi bệnh có khả năng tái hấp thu để bù lại lượng dịch đã bị thất thoát trong giai đoạn trước do đó cần tuyệt đối tránh truyền dịch.
Sốt xuất huyết có được truyền dịch hay không do sự chỉ định của bác sĩ. Để bù nước cho cơ thể tốt nhất người bệnh bù nước bằng đường uống để giảm các triệu chứng của bệnh.
Tự ý truyền khi sốt xuất huyết rất nguy hiểm
Hiện tượng tự ý truyền dịch khi bị sốt xuất huyết xảy ra không ít. Nhiều người bệnh thấy cơ thể mệt mỏi thường tự ý truyền dịch để giúp cơ thể khỏe hơn. Nhưng tác hại việc này rất nghiêm trnjg có thể dẫn tới sốc. Khi đã sốc rất khó để khẳng định có thể cứu sống được người bệnh hay không.
Trong các trường hợp người bệnh sốt xuất huyết phải điều trị tại bệnh viện, không phải trường hợp nào cũng được chỉ định truyền dịch. Nếu truyền, tùy trường hợp mà tốc độ truyền khác nhau đặc biệt ở trẻ em.
Truyền dịch cần đúng phác đồ, người bệnh không được tự ý truyền nước, đạm hoặc máu. Với những trường hợp tiểu cầu bác sĩ cũng hạn chế chỉ định truyền dịch, truyền dịch chỉ được chỉ định khi tiểu cầu hạ thấp dưới 10, dưới 5 kèm theo xuất huyết.
Với giai đoạn đầu của bệnh người bệnh sốt cao, mệt mỏi, ăn uống kém có thể bù nước bằng đường uống. Trong trường hợp quá mệt mỏi, buồn nôn và chán ăn không bù đủ bằng đường ăn uống thì có thể truyền dịch. Lựa chọn dịch để cân bằng nồng độ natri trong máu tránh hạ natri trầm trọng rình trạng thoát dịch giai đoạn sau.
Khi bệnh ở giai đoạn nặng (ngày 4 – 7 của bệnh) có tình trạng tăng tính thấm thành mạch, thoát dịch khỏi lòng mạch gây cô đặc máu và thiểu thể tích tuần hoàn. Việc quyết định truyền dịch gì và bao nhiêu dựa vào kết quả xét nghiệm hàng ngày, thậm chí trường hợp nặng vài tiếng xét nghiệm 1 lần
Bệnh ở giai đoạn tái hấp thu (sau giai đoạn thẩm thấu từ 24 – 48 giờ) giai đoạn này hạn chế truyền dịch, thậm chí dùng lợi tiểu để thải bớt dịch tránh nguy cơ quá tải dịch có thể dẫn tới suy tim, phù phổi.
Các tai biến xảy ra khi truyền dịch có thể từ nhẹ tới nặng. Trường hợp nhẹ gây sưng phù, đau tại vùng tiêm truyền. Trường hợp nặng có thể gây viêm tĩnh mạch nhất là khi truyền các loại nước biển ưu trương. Tai biến nguy hiểm nhất và đến đột ngột là phản ứng toàn thân. Người bệnh rét run, sắc mặt tái nhợt, vã mồ hôi, khó thở, đau ngực.
Do đó, việc truyền sao cho an toàn, đảm bảo không tai biến, không dị ứng, sốc, nhiễm khuẩn, phù não, rối loạn điện giải không phải ai cũng có thể kiểm soát được. Các cơ sở y tế cũng cần có đủ phương tiện sơ cấp cứu để xử lý kịp thời khi có tai biến xảy ra.
Kết luận: Tốt nhất việc truyền dịch cho người bệnh sốt xuất huyết cần theo chỉ định của bác sĩ và theo phác đồ. Người bệnh không được tự ý truyền dịch đề phòng biến chứng nguy hiểm.
Lưu ý khi truyền dịch cho bệnh nhân sốt xuất huyết
Trong trường hợp người bệnh sốt xuất huyết ở giai đoạn đầu vẫn còn ăn uống được không cần thực hiện truyền dịch sớm. Khuyến khích bù dịch bằng đường ăn uống tự nhiên cho người bệnh.
Truyền dịch phải đúng chỉ định của bác sĩ điều trị, tùy trường hợp mà bác sĩ chỉ định truyền dịch hay không. Chỉ khi bệnh nhân ăn uống kém, nôn ói nhiều gây mất dịch và điện giải nghiêm trọng gây tụt huyết áp, có biểu hiện cô đặc máu trên cận lâm sàng
Tùy từng tình trạng của người bệnh mà quyết định bù bao nhiêu.
- Người bệnh có dấu hiệu sốc, tụt huyết áp cần bù lượng dịch là 15ml/kg/1h, sau đó giảm dần theo hướng dẫn của Bộ Y Tế.
- Trường hợp bệnh nhân không có sốc, chỉ cần truyền đều đặn 1-2 lít dịch mỗi ngày.
Trong thời điểm thực hiện truyền nhân viên y tế các theo dõi sát sao kiểm soát các bệnh lý khác của người bệnh ví dụ như bệnh lý về tim mạch, huyết áp, hô hấp…
Cần lưu ý vào ngày thứ 6 của bệnh đây là giai đoạn tái hấp thu và hồi phục nếu người bệnh truyền dịch có thể gây biến chứng nguy hiểm như phù phổi, suy tim đe dọa tính mạng của người bệnh.
Ở giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh có thể tự bù dịch bằng đường uống bằng các loại sau:
- Nước lọc: Khi bị sốt cao cơ thể mất nước vì vậy nhu cầu uống nước hàng ngày tăng lên. Bổ sung nước uống rất quan trọng, khi tế bào thiếu nước các virus, vi khuẩn phát triển mạnh hơn. Người bệnh sốt xuất huyết cần nghỉ ngơi và bổ sung nước hàng ngày.
- Dung dịch oresol: Pha Oresol theo đúng hướng dẫn, pha với nước lọc không nên pha với các loại nước khác như sữa, nước khoáng hoặc nước trái cây. Không thêm đường vào dung dịch oresol, không nên chia nhỏ gói để pha nhiều lần, pha quá đặc hoặc quá loãng làm giảm hiệu quả và dẫn tới nguy cơ ngộ độc oresol.
- Các loại nước ép hoa quả: Như nước cam, nước chanh, nước dừa…Nước cam, chanh giàu vitamin C rất tốt cho người bệnh giúp tăng miễn dịch, tăng tính bền vững của thành mạch, giảm nguy cơ xuất huyết. Nước dừa chứa nhiều khoáng chất và điện giải rất cần thiết cho người bệnh.
Loại quả được gọi là “nữ hoàng vitamin C” chính là Acerola Cherry với hàm lượng Vitamin C cao gấp 7 lần ổi, 31 lần cam, 35 lần dứa và 46 lần xoài,…Bên cạnh đó, rutin có trong Acerola Cherry có tác dụng vượt trội trong việc giảm tính thẩm thấu của mao mạch, hồi phục tính đàn hồi của các mao mạch tổn thương, giúp tăng sức bền của nó và giảm nguy cơ chảy máu. Rutin cùng với Vitamin C làm tăng sức đề kháng của bé, hạn chế tối đa tình trạng xuất huyết nơi trẻ nhỏ.
Cnattu Kids là sản phẩm đầu tiên và duy nhất kết hợp từ Vitamin C tự nhiên và Rutin tự nhiên trong quả Acerola Cherry phát huy tối đa công dụng:
- Hỗ trợ trong mọi trường hợp ốm sốt như sốt phát ban, sốt virus, sốt xuất huyết…
- Ngăn ngừa biến chứng do sốt: xuất huyết, chảy máu cam, chảy máu chân răng.
Để mua sản phẩm Cnattu kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
Để được tư vấn về việc chăm sóc con luôn khỏe mạnh, gọi NGAY đến tổng đài MIỄN CƯỚC 1800 1190
Chế độ sinh hoạt cho người bệnh sốt xuất huyết
Một số thói quen sinh hoạt giúp người bệnh hạn chế diễn tiến củ sốt xuất huyết, cụ thể như sau:
Với người bệnh thể nhẹ điều trị sốt xuất huyết tại nhà mà không cần phải nhập viện. Cần lưu ý, bổ sung đủ nước, hạ sốt hoặc giảm đau phải theo chỉ định của bác sĩ.
Phòng sốt xuất huyết khi tới nơi đang có dịch bệnh có một số mẹo sau đây:
- Nên ở trong phòng máy lạnh hoặc phòng thoáng mát, sạch sẽ hạn chế muỗi vào (muỗi vằn ưa sống ở nơi tối và ẩm thấp)
- Tránh ra ngoài vào thởi điểm bình minh, hoàng hôn, buổi tối vì thời điểm này muỗi vằn hoạt động mạnh nhất trong ngày
- Mặc quần áo dài tay, khi ở khu vực muỗi mang mầm bệnh cần mặc quần áo dài, đeo vớ và giày
- Sử dụng kem chống muỗi ở các vùng da mà quần áo không che được như cánh tay, mặt, chân và cổ
Muỗi vằn thường sinh sống quanh nhà và sinh sản ở các vũng nước đọng để phòng ngừa sốt xuất huyết cần diệt muỗi và loại bỏ nơi sinh sản của muỗi:
- Làm sạch hồ cá thường xuyên cũng như dọn dẹp các vũng nước đọng để không tạo điều kiện cho muỗi phát triển
- Đậy kín dụng cụ chứa nước, thả cá dụng cụ chứa nước để diệt loăng quoăng, bọ gậy
- Vứt bỏ các dụng cụ có thể chứa nước mưa ví dụ như lốp xe cũ, chén bát, thau chậu cũ…).
- Sử dụng vợt muỗi, hương muỗi, kem đuổi muỗi, tẩm màn bằng hóa chất để hạn chế muỗi
- Khi có dịch phối hợp với chính quyền địa phương để phun thuốc diệt muỗi trên diện rộng
☛ Tìm hiểu thêm:Hướng dẫn phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết