Sốt xuất huyết (sốt virus Dengue) là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Virus truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt. Muỗi Aedes aegypti là côn trùng trung gian truyền bệnh chủ yếu. Do đó, các bậc cha mẹ cần biết một số dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em để phát hiện sớm, đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời, tránh xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Nội dung chính trong bài
Sốt xuất huyết và nguyên nhân gây bệnh
Sốt xuất huyết là một bệnh hay gặp ở vùng nhiệt đới gây ra bởi virus sốt xuất huyết và được lây truyền bởi muỗi. Tại Việt Nam, sốt xuất huyết là một bệnh phổ biến, đặc biệt là ở khu vực duyên hải miền Trung và miền Nam. Do chưa có thuốc đặc trị và vắc-xin phòng bệnh, phương pháp kiểm soát sốt xuất huyết chủ yếu sử dụng các biện pháp xua muỗi, diệt muỗi, diệt bọ gậy và sử dụng các biện pháp hoá học khi xuất hiện các ổ dịch.
Nguyên nhân chính gây sốt xuất huyết là virus sốt xuất huyết là một loại virus RNA thuộc họ Flaviviridae
Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm và véc-tơ truyền bệnh chính là muỗi vằn (tên khoa học là muỗi Aedes aegypti). Muỗi vằn sinh sống ở những nơi ẩm thấp, trong bóng tối xung quanh con người. Chu trình truyền bệnh như sau: người mang vi-rút Dengue → muỗi → các thành viên khác trong cộng đồng.
➤ Chi tiết hơn: Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ
Biểu hiện sốt xuất huyết ở trẻ em
Bệnh sốt xuất huyết do muỗi vằn lây truyền thường khởi phát một cách rất đột ngột và tiến triển nhanh qua 3 giai đoạn. Trẻ em khi mắc bệnh sốt xuất huyết từ 3 ngày sẽ có những dấu hiệu sốt cao, khiến bố mẹ thường nhầm là cảm cúm hay nhiễm khuẩn đường hô hấp.
Giai đoạn đầu (giai đoạn sốt)
Sốt là biểu hiện sớm nhất của bệnh sốt xuất huyết
Sốt là giai đoạn đầu tiên, trong 1 hoặc 2 ngày đầu, trẻ bị sốt cao một cách đột ngột, nhiệt độ cơ thể có thể lên đến 39 – 40 độ C. Trong giai đoạn này, các triệu chứng bệnh thường rất khó phân biệt với các loại sốt virus thông thường với các biểu hiện như sau: đau đầu, quấy khóc, chán ăn, buồn nôn, da xung huyết ,thường có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam. Đặc biệt, một số bé còn bị xuất huyết đường tiêu hóa, nôn hay đi ngoài ra máu.
Nếu có nghi ngờ bị mắc sốt xuất huyết, cần phải đưa người bệnh đến các trung tâm y tế để làm xét nghiệm Dengue NS1 Ag ngay. Nếu kết quả dương tính thì chắc chắn người bệnh đã mắc sốt xuất huyết và cần sự chăm sóc, giám sát của nhân viên y tế
Giai đoạn nguy hiểm
Sau giai đoạn đầu, trẻ tiến vào giai đoạn nguy hiểm của bệnh, thường vào ngày 3-7 của bệnh. Dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ vào giai đoạn này có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt, trẻ bị thoát huyết tương do tăng tính thấm thành mạch( thường kéo dài từ 24-48h). Ngoài ra, giai đoạn này còn một số triệu chứng điển hình như: nề mi mắt, gan to, xuất huyết dưới da, niêm mạc,… Những vết xuất huyết dưới da thường xuất hiện ở mặt trước hai cẳng chân, mặt trong của cánh tay, bụng, đùi… vết này là các đốm đỏ hoặc một mảng bầm tím tùy theo mức độ bị bệnh.
Ở giai đoạn nguy hiểm này, xét nghiệm máu thấy lượng tiểu cầu giảm mạnh chỉ còn dưới 100.000/mm3, biến chứng nặng hơn, người bệnh có thể bị chảy máu nội tạng, tràn dịch màng phổi hoặc màng bụng, xuất huyết tiêu hóa hoặc nghiêm trọng hơn là xuất huyết não. Trong giai đoạn này, người bệnh cần được theo dõi sát sao và xét nghiệm tiểu cầu thường xuyên.trường hợp nặng bé có thể bị rối loạn đông máu và nặng hơn là dẫn đến tử vong.
Giai đoạn hồi phục
Sau 2 – 3 ngày qua khỏi giai đoạn nguy hiểm, trẻ sẽ hết sốt, toàn trạng tốt lên, thèm ăn, huyết động ổn định và tiểu nhiều. Khi xét nghiệm máu, số lượng bạch cầu tăng lên, số lượng tiểu cầu dần trở về bình thường, muộn hơn so với số lượng bạch cầu.
Khi gặp biểu hiện sốt xuất huyết nào cần đưa trẻ đi viện gấp?
Ngay khi bắt đầu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu sốt xuất huyết, các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đến các bệnh viện để làm xét nghiệm chuẩn đoán xem chính xác có phải là bệnh sốt xuất huyết không từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.
- Trẻ có thể được chỉ định làm xét nghiệm Dengue virus NS1 Ag test và xét nghiệm công thức máu. Xét nghiệm xác định sự tồn tại của virus Dengue giúp cho các bác sĩ chuẩn đoán xem người bệnh có mắc sốt xuất huyết hay không.
- Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần được xét nghiệm công thức máu để xác định số lượng hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu. Trong đó lượng tiểu cầu rất quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết. Nếu như lượng tiểu cầu giảm mạnh thì người bệnh cần phải nhập viện để điều trị và theo dõi còn nếu lượng tiểu cầu giảm ít thì người bệnh có thể được đưa về nhà để theo dõi tiếp.
Khi trẻ bị sốt xuất huyết có dấu hiệu đau bụng, ngủ li bì cần đi viện gấp
Thực tế sốt xuất huyết thể nhẹ có thể được điều trị tại nhà, chỉ trong các trường hợp sau theo TS Bùi Vũ Huy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Nhiệt đới TW, khi có 5 dấu hiệu cảnh báo bệnh sốt xuất huyết trở nặng dưới đây thì người dân cần đến ngay:
- Tự nhiên bồn chồn, kích thích vật vã hoặc li bì
- Nôn tăng
- Tự dưng kêu đau bụng hoặc tăng cảm giác đau
- Tiểu ít, số lần đi ít hơn, số lượng giảm hơn
- Chảy máu bất kỳ chỗ nào: chân răng, máu cam…
Khi đến bệnh viện, các bác sĩ sẽ đánh giá thêm các dấu hiệu: phù nề, tràn dịch; gan to; tiểu cầu giảm.
Điều trị và phòng ngừa sốt xuất huyết tại nhà cho trẻ
Vì chưa có kháng sinh điều trị đặc hiệu, nên biện pháp chủ yếu là điều trị triệu chứng. Hầu hết trẻ sốt xuất huyết đều được điều trị ngoại trú vì vậy cha mek cần được theo dõi chặt chẽ và làm theo những chỉ dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.
Tuân thủ chỉ định bác sĩ
- Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, tự theo dõi sát tại nhà, đến bệnh viện làm xét nghiệm theo hẹn.
- Nếu sốt cao ≥ 39oC, cho thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát bằng nước ấm. Thuốc hạ nhiệt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất. Tuyệt đối không cho trẻ dùng Aspirin và Ibuprofen vì 2 loại thuốc này có thể gây viêm dạ dày, giảm kết tụ tiểu cầu làm xuất huyết nặng thêm .
- Bù dịch sớm cho trẻ bằng đường uống: Khuyến khích trẻ uống nhiều nước sôi để nguội, dung dịch bù nước và điện giải oresol, nước trái cây( chanh, dừa, cam) hoặc nước cháo loãng với muối
Chăm sóc môi trường sống cho trẻ
- Nên cho trẻ nằm trong màn (kể cả ban ngày) , phòng tránh muỗi đốt làm lây lan dịch bệnh.
- Hạn chế vận động trong thời gian trẻ bị sốt xuất huyết; để trẻ ở những nơi thoáng mát, kiểm tra thân nhiệt thường xuyên và theo dõi trẻ liên tục
- Cho trẻ mặc quần áo dài tay, tránh chơi ở những chỗ tối, dọn dẹp sạch sẽ những nơi muỗi hay đậu như dây treo quần áo, chỗ tối
- Dọn vệ sinh sạch sẽ quanh nhà, không để nước tù đọng trong các bể chứa, lu, chai lọ.
- Thả cá vào các dụng cụ đựng nước dung tích lớn (bể, giếng, chum, vại…) để cá ăn hết lăng quăng/bọ gậy nếu có. Các loại cá nên lựa chọn là cá bảy màu, cá sóc, cá rô phi, cá chép, cá lê Argentina,…
- Thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh nhà như chai, lọ, mảnh chai, ống bơ, vỏ dừa, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá…
- Dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
Dinh dưỡng cho trẻ sốt xuất huyết
Chế độ dinh dưỡng hợp lý, chia thành nhiều bữa nhỏ, thức ăn được nghiền nhỏ, dễ tiêu. Tránh những thực phẩm và đồ uống có màu sẫm.
Tăng sức đề kháng, khả năng miễn cho trẻ bằng cách bổ sung Vitamin C. Một trong những lời khuyên mà rất nhiều bác sĩ dặn các mẹ khi bé bị sốt xuất huyết bổ sung vitamin C thường xuyên. Vitamin C là một chất vô cùng quan trọng tham gia quá trình tổng hợp collagen, duy trì mô liên kết, tăng sức bền thành mạch và ngăn ngừa xuất huyết, tăng sức đề kháng. Do đó, việc bổ sung Vitamin C vào khẩu phần ăn cho bé hàng ngày là vô cùng cần thiết.
Mẹ có thể mua các loại hoa quả giàu vitamin C như cam, ổi, bưởi,…vắt nước cho bé yêu uống hàng ngày. Tuy nhiên vitamin C là chất rất dễ bị oxy hóa khi để lâu ngoài môi trường nên các mẹ cần cho trẻ sử dụng luôn tránh để ngoài môi trường lâu, chưa kể việc cho quá nhiều gia vị để giảm độ chua cũng khiến việc hấp thu vitamin C của bé suy giảm.
Công ty Tuệ Linh đã đi tiên phong tạo ra sản phẩm Cnattu kids sự kết hợp từ Vitamin C tự nhiên và Rutin tự nhiên trong quả Acerola Cherry. Loại quả được mệnh danh là nữ hoàng vitamin C với hàm lượng vitamin C cao nhất hiện nay khi gấp 7 lần ổi, 31 lần cam, 35 lần dứa và 46 lần xoài,…. giúp phát huy tối đa công năng:
- Giúp tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng phòng bệnh
- Giúp cơ thể khỏe mạnh, mau lành vết thương
- Tăng sức bền thành mạch, ngăn ngừa xuất huyết
Cùng với nguồn nguyên liệu được nhập khẩu hoàn toàn từ Châu Âu, bào chế trên dây chuyền công nghệ hiện đại theo tiêu chuẩn Quốc tế GMP-WHO, Cnattu kids chính là sự lựa chọn hoàn hảo để bổ sung Vitamin C và Rutin tự nhiên cho trẻ.
- Để mua sản phẩm Cnattu Kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
- Để được tư vấn về việc chăm sóc con luôn khỏe mạnh, gọi NGAY đến tổng đài MIỄN CƯỚC 1800 1190