Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính dễ bùng phát thành dịch bệnh với các triệu chứng điển hình như sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho, mắt đỏ…Khi mắc bệnh nếu không được điều trị đúng cách dễ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm tính mạng. Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ em trong đó nhiều trẻ chưa tới tuổi tiêm ngừa.
Nội dung chính trong bài
☛ Tìm hiểu thêm:Tổng hợp thông tin về sốt phát ban dạng sởi
Bệnh sởi là gì?
Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm dễ lây lan thành dịch qua đường không khí do virus sởi gây nên. Bệnh có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn nếu không có miễn dịch phòng bệnh. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông xuân và gặp chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi với các triệu chứng như sốt, phát ban, ho, chảy nước mũi, mắt đỏ…
Bệnh sởi ít gây tử vong nhưng có thể để lại những biến chứng ảnh hưởng tới sức khỏe như viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, viêm tai giữa đôi khi viêm não sau sởi đặc biệt là ở trẻ suy dinh dưỡng.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh sởi là virus sởi, là một loại virus ARN thuộc chi Morbilivirus nằm trong họ Paramyxoviridae. Bệnh hay lây nhiễm đến nỗi 90% người tiếp xúc với bệnh nhân sẽ bị lây sởi nếu chưa được chích ngừa. Siêu vi sởi có ở mũi và cổ họng của người bệnh.
Người bệnh có thể lây cho người khác 4 ngày trước khi vết đỏ xuất hiện. Khi người bệnh nói chuyện, ho, hắt xì nước bọt có chứa siêu vi bắn ra không khí và người khác có thể lây bệnh khi không may dính phải virus này. Một khi siêu vi sởi vào cơ thể người bệnh chúng thường mọc vào trong những tế bào đằng sau cổ họng và phổi. Sau đó, bệnh lây lan khắp cả cơ thể kể cả hô hấp và da.
Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi
Bệnh sởi phát triển qua 3 giai đoạn như sau:
- Giai đoạn ủ bệnh
- Giai đoạn tiền triệu
- Giai đoạn toàn phát
Giai đoạn ủ bệnh
Giai đoạn này thường kéo dài từ 10 – 12 ngày, trẻ bị nhiễm virus gây bệnh tới khi xuất hiện những dấu hiệu đầu tiên cảu giai đoạn tiền triệu. Ở giai đoạn này hầu như không có biểu hiện hay dấu hiệu nào của bệnh.
Giai đoạn tiền triệu
Thường kéo dài từ 5 – 15 ngày với đặc trưng là:
- Sốt nhẹ đến vừa
- Ho khan
- Chảy mũi nước
- Viêm kết mạc mắt
Các dấu hiệu này luôn xảy ra cho tới khi nội ban xuất hiện. Nội ban hay còn gọi là hạt Koplik là dấu hiệu chỉ điểm của bệnh. Nội ban xuất hiện ở vị trí khẩu cái cứng hoặc khẩu cái mềm (vòm họng). Hạt Koplik là những hạt nhỏ bằng hạt cát, màu trắng ngà, xung quanh viền đỏ. Hạt thường xuất hiện và biến mất trong vòng từ 12 – 24 giờ.
Kết mạc mắt của người bệnh có thể bị viêm đỏ và có dấu hiệu sợ ánh sáng
Người bệnh xuất hiện ho khan nhưng không có đờm. Đôi khi ở giai đoạn này biểu hiện bằng những triệu chứng nặng hơn như sốt cao, giật hoặc thậm chí viêm phổi.
Giai đoạn phát ban
Xuất hiện tình trạng phát ban tuần tự trên da, các ban xuất hiện đầu tiên ở vùng chân tóc phía sau tai sau đó xuất hiện ở mặt và lan dần xuống phía dưới trong vòng từ 24 – 48 giờ.
Ban sởi có đặc điểm là những ban dạng dát – sẩn hơi nổi lên trên bề mặt da, sờ mịn như nhung và không đau, không gây hoặc ít gây ngứa cho người bệnh và không sinh mủ.
Với trường hợp bệnh nhẹ ban thường đứng gần nhau nhưng riêng rẽ. Trường hợp bệnh nặng có xu hướng hợp với nhau thành mảng ban lớn hơn thậm chỉ thành từng mảng xuất huyết. Với người bệnh thể đặc biệt nặng ban cso thể có dấu hiệu xuất huyết. Khi ban lan tới chân thì sốt cũng đột ngột giảm đi và không có biến chứng
Cuối cùng ban nhạt dần và biến mất theo tuần tự mà chúng xuất hiện. Sau khi ban biến mất, da của người bệnh sẽ còn lại những dấu màu sậm lốm đốm như vằn da báo.
Người bệnh thể sởi không điển hình
Ngoài ra, có trường hợp sởi không điển hình tức là một số trường hợp bệnh sởi biểu hiện không giống với miêu tả ở trên. Trường hợp này thường gặp ở những người suy giảm miễn dịch, ban có thể không điển hình. Thường gặp ở những người bệnh AIDS, hội chứng thận hư, sử dụng thuốc ức chế hệ miễn dịch…
Biến chứng bệnh sởi
Bệnh sởi là bệnh lành tính tuy nhiên nếu không được phát hiện cũng như điều trị kịp thời có thể gặp những biến chứng gây ảnh hưởng tới sức khỏe:
Biến chứng về hô hấp
- Viêm thanh quản: Ở giai đoạn sớm thường gây khó thở do co thắt thanh quản. Khi bệnh ở giai đoạn muộn diễn biến thường nặng khiến người bệnh sốt cao vọt, ho ông ổng, khàn tiếng, khó thở và tím tái
- Viêm phế quản thường do bội nhiễm
- Viêm phế quản – phổi do bội nhiễm thường xuất hiện muộn sau mọc ban với các dấu hiệu nặng như sốt cao, khó thở, khám phổi có ran phế quản và ra nổ
Biến chứng về thần kinh
- Người bệnh có thể bị biến chứng về thần kinh như viêm não, màng não, tủy cấp. Đây là những biến chứng nguy hiểm gây tử vong và di chứng cao và gặp ở 0,1 – 0,6% bệnh nhân sởi.
- Bệnh khởi phát đột ngột, sốt cao vọt co giật và rối loạn ý thức (hôn mê, liệt nửa người hoặc 1 chi, liệt dây thần kinh III, VII hay gặp hội chứng tháp – ngoại tháp, tiểu não, tiền đình…)
Biến chứng đường tiêu hóa
Người bệnh bị viêm niêm mạc miệng, cam mã tấu (noma), viêm ruột
Biến chứng tai – mũi – họng
Có thể bị viêm mũi họng bội nhiễm, viêm tai o viêm tai xương chũm
Biến chứng do suy giảm miễn dịch
Người bệnh dễ mắc thêm các bệnh lý khác như lao, ho gà, bạch hầu…
Biện pháp phòng tránh bệnh sởi như thế nào
Bệnh sởi có thể được phòng ngừa bằng tiêm ngừa vacxin sởi. Khi được tiêm ngừa có tới hơn 85% trẻ sẽ được phòng ngừa bệnh sởi. Vì vậy cần chủ động đưa trẻ từ 9 tháng tới 2 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vacxin sởi hoặc trẻ từ 1 tuổi đến 14 tuổi tiêm vacxin sởi – rubella đầy đủ và đúng lịch.
Bệnh sởi là bệnh lây nhiễm nên không cho trẻ đến gần hoặc tiếp xúc với người bệnh, rửa tay sạch bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ
Cần đảm bảo vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt, răng miệng hàng ngày. Cần đảm bảo môi trường sống và nhà vệ sinh sạch sẽ và thông thoáng
Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày cho trẻ
Những nơi tập trung đông trẻ em như nhà trẻ, mẫu giáo, trường học cần được vệ sinh sạch sẽ và thông thoáng, thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.
Khi cơ thể có các dấu hiệu như ho, chảy nước mũi, sốt cần phát hiện sớm, cách ly và đưa trẻ đến trung tâm y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
☛ Tìm hiểu thêm:Trẻ bị phát ban sau sốt phải làm sao?
Điều trị và chăm sóc người bệnh sởi
Cho tới nay vẫn chưa có thuốc đặc trị bệnh sởi. Điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và biến chứng. Với những trường hợp người bệnh ở thể sởi lành tính được điều trị tại nhà.
Nếu bệnh nhẹ và không có biến chứng người bệnh được điều trị tại nhà như sau:
- Theo dõi nhiệt độ hàng ngày
- Nhỏ mắt, nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối 9‰ để tránh nhiễm khuẩn
- Cần vệ sinh cơ thể sạch sẽ bằng nước ấm để tránh tình trạng nhiễm trùng và lở loét
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho người bệnh, chế biến thức ăn dễ tiêu và giàu dinh dưỡng đặc biệt là vitamin A.
- Khi bị sốt cao và tiêu chảy cần uống nhiều nước, dung dịch oresol và nước quả tươi
- Người bệnh đặc biệt là trẻ em cần cho nằm phòng riêng thoáng, sáng và tránh gió lùa
- Dùng thuốc cần theo chỉ định của thầy thuốc
Khi các dấu hiệu nặng lên cần đưa trẻ tới trung tâm y tế:
- Ho nhiều, sốt cao và tiêu chảy nặng
- Ban sởi lặn hết nhưng vẫn sốt
- Có dấu hiệu biến chứng về tai, phổi, tiêu hóa, mắt…
Để phòng ngừa bệnh sởi trẻ cần được nâng cao sức đề kháng bằng cách bổ sung vitamn C. Vitamin C có vai trò tham gia tổng hợp collagen, tái tạo các mô liên kết từ đó làm tăng sức bền thành mạch. Ngoài ra, vitamin C còn có tác dụng phòng ngừa cảm cúm, giúp vết thương mau lành.
Bổ sung vitamin C từ hoa quả như cam, chanh, bưởi…nhưng không phải cha mẹ nào cũng biết Acerola Cherry là loại quả giàu vitamin C nhất và được mệnh danh là “ Nữ hoàng Vitamin C tự nhiên”. Các nhà khoa học chỉ ra trong quả Acerola Cherry có hàm lượng Vitamin C là 1677,6mg trong 100g khối lượng, cao gấp 31 lần cam, 35 lần dứa và 46 lần xoài so với cùng lượng.
Mang đến một giải pháp vượt trội nhất từ trước đến nay, Cnattu Kids là sản phẩm đầu tiên và duy nhất kết hợp từ Vitamin C tự nhiên và Rutin tự nhiên trong quả Acerola Cherry có tác dụng:
- Hỗ trợ trong mọi trường hợp ốm sốt như sốt phát ban, sốt virus, sốt xuất huyết…
- Ngăn ngừa biến chứng do sốt: xuất huyết, chảy máu cam, chảy máu chân răng.
Cùng với nguồn nguyên liệu được nhập khẩu hoàn toàn từ Châu Âu, bào chế trên dây chuyền công nghệ hiện đại theo tiêu chuẩn Quốc tế GMP-WHO, Cnattu kids chính là sự lựa chọn hoàn hảo để bổ sung Vitamin C và Rutin tự nhiên cho trẻ.
- Để mua sản phẩm Cnattu kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
- Để được tư vấn về việc chăm sóc con luôn khỏe mạnh, gọi NGAY đến tổng đài MIỄN CƯỚC 1800 1190
☛ Tìm hiểu thêm: Phân biệt bệnh sởi và sốt phát ban