Sốt phát ban là bệnh lý gặp khá phổ biến với các triệu chứng điển hình như sốt kèm theo các ban đỏ màu hồng trên da sau mỗi cơn sốt cao. Bệnh gặp nhiều ở trẻ nhỏ nhưng tiềm ẩn nhiều biến chứng cho cả người lớn. Bệnh nhầm lẫn với các bệnh khác như sởi, sốt xuất huyết…vì vậy cần phải hết sức chú ý để nhận biết kịp thời bệnh từ đó có biện pháp điều trị sao cho phù hợp.
Nội dung chính trong bài
Sốt phát ban là bệnh gì?
Sốt phát bạn là loại bệnh với các triệu chứng điển hình là sốt và những đốm nhỏ nổi lên kèm theo tình trạng ngứa ngáy và mệt mỏi sau cơn sốt kéo dài từ 2 – 3 ngày. Bệnh thường do siêu vi HHV6 (Human Herpes 6) hoặc HHV7 (Human Herpes 7) gây ra. Một số loại virus đường hô hấp gây bệnh như sởi, rubella. echo…là những yếu tố gây ra chứng sốt phát ban.
Bệnh thường vô hại và tự khỏi nếu được nghỉ ngơi và uống thuốc đầy đủ. Nhiều người thường nhầm lẫn sốt phát ban với các bệnh sởi, sốt siêu vi, sốt xuất huyết…nhưng nguyên nhân gây bệnh khác nhau, các triệu chứng và biến chứng của từng bệnh khác nhau.
Trong một số trường hợp hiếm gặp bệnh có thể gây sốt cao và dẫn tới biến chứng nguy hiểm. Có nhiều loại sốt phát ban trong đó phổ biến là ban đỏ và ban đào.
Dấu hiệu nhận biết sốt phát ban
Ở người lớn
Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ trước đó 1 – 2 tuần sau đó gây ra các triệu chứng đột ngột. Sốt kéo dài trong 1 tuần và sau đó các ban sẽ nổi lên sau khi hạ sốt thường trong vòng từ 12 – 24 giờ. Cụ thể:
- Sốt cao: Cơn sốt đến bất ngờ nhiệt độ cơ thể có lên tới 39 độ khi nhiễm bệnh. Thời điểm trước đó người bệnh có thể nhận thấy một số dấu hiệu khác của cảm nhẹ như sổ mũi, đau đầu, ho, viêm kết mạc…
- Tình trạng phát ban: Nổi các nốt mẩn đỏ trên da hay còn gọi là ban. Các nốt có màu hồng nhạt, phẳng hoặc nổi cộm nhẹ. Một số đốm có thể có một vòng màu trắng bao quanh. Nốt ban nổi nhiều ở ngực, bụng, sau lưng và có thể lan tới mặt, chân, cánh tay và cổ. Với những trường hợp bệnh nhẹ các nốt chỉ kéo dài vài tiếng tới 1 ngày, người bệnh nặng hơn thì kéo dài vài ngày.
- Sưng hạch: Khi có virus xâm nhập ở giai đoạn bị sốt phát bạn hệ miễn dịch sinh ra phản ứng từ đó xuất hiện nổi hạch, sưng hạch tại vùng cổ, quai hàm.
- Cơ thể mệt mỏi, chán ăn: Khi bị bệnh cơ thể rất mệt mỏi, ăn uống có cảm giác không ngon miệng, cơ thể suy nhược.
Ngoài những triệu chứng trên người bệnh còn có thể xuất hiện một số triệu chứng khác:
- Sưng mí mắt
- Đau tai
- Viêm họng
- Viêm tuyến
- Ho
- Tiêu chảy
- Cáu gắt
- Co giật kèm sốt cao (hiếm khi xảy ra)
Các triệu chứng ban đầu của sốt phát ban khá giống với sốt xuất huyết nên bạn cần tìm hiểu để phân biệt giữa sốt phát ban và sốt xuất huyết.
Ở trẻ em
Sốt phát ban là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, nếu phát hiện muộn hoặc chữa sai cách có thể gây ra nguy hiểm cho sức khỏe. Các biểu hiện và diễn biến của quá trình sốt phát ban ở trẻ như sau:
Trước khi phát ban:
Trẻ xuất hiện các biểu hiện như sốt, quấy khóc. Sau đó, tùy thuộc vào nguyên nhân gây sốt mà xuất hiện các triệu chứng cụ thể khác như: Ho, sốt cao kèm theo mắt đỏ, chảy nước mũi…nếu trẻ bị sởi. Nếu do rubella có biểu hiện sốt nhẹ hoặc không sốt
Trong thời gian phát ban:
Từ khi có biểu hiện sốt khoảng 1 đến vài ngày sau khi trẻ hạ sốt sẽ xuất hiện các nốt ban khắp người kèm theo các triệu chứng như đi ngoài phân lỏng hoặc tiêu chảy. Các ban nổi từ mặt xuống cổ, ngực, bụng, tay, chân…có thể hình thành các bọng nước màu đỏ. Tùy theo tình trạng bệnh mà số lượng ban có thể ít hoặc nhiều.
Nếu trẻ được chăm sóc tốt thì ít nhất từ 3 – 5 ngày các ban sẽ lặn dần
Sau thời gian phát ban:
Ngoài trừ loại ban do sởi nếu không biết cách điều trị và chăm sóc sẽ lưu lại vết thâm trên da trẻ, trường hợp bị nhiễm khuẩn có thể để lại vết lở loét và thành sẹo.
Sau khi bệnh lui trẻ trở lại khỏe mạnh bình thường và ít xảy ra biến chứng. Nhưng nếu chăm sóc không đúng cách bệnh có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm như đi ngoài ra máu, viêm tai giữa, viêm phổi thậm chí viêm não…
Trẻ nhỏ khi đi mẫu giáo thường là đối tượng dễ nhiễm virus nhất vì khi đó hệ miễn dịch chưa phát triển toàn diện. Mặt khác, trong cùng môi trường lớp học dễ làm tăng nguy cơ lây lan virus từ trẻ này sang trẻ khác
☛ Tìm hiểu thêm: Các dấu hiệu nhận biết sốt phát ban ở trẻ em
Biến chứng của sốt phát ban
Các biến chứng thường gặp của sốt phát ban là:
- Viêm phổi
- Viêm tai giữa
- Đi ngoài ra máu
- Viêm não
Với các sốt phát ban khác kể cả ban của bệnh Rubella thường lành tính và ít biến chứng. Nhưng với rubella phụ nữ mang thai 3 tháng dầu gặp phải có thể gây ảnh hưởng tới thai nhi như sảy thai, sinh non, mắc các dị tật ở mắt, tim, não…
Những người có cơ chế miễn dịch bị tổn hại chẳng hạn như những người ghép tủy xương hoặc cấy ghép nội tạng trong thời gian gần sốt phát ban có thể gây ra biến chứng. Vì vậy, người bị suy giảm miễn dịch dễ bị nhiễm virus hơn khi lây bệnh bị nặng hơn và rất khó để khỏi bệnh. Khi cơ chế miễn dịch của cơ thể bị suy yếu có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hoặc viêm não.
Điều trị sốt phát ban hiệu quả
Khi bị sốt phát ban người bệnh không được tự ý điều trị mà chưa có ý kiến chỉ định của bác sĩ. Tốt nhất khi có dấu hiệu của bệnh nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và có biện pháp điều trị đúng cách.
Người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc hạ sốt và giảm đau để cải thiện tình trạng. Bên cạnh đó, cần bổ sung đủ nước cho cơ thể (uống nước, nước trái cây, súp, nước dùng, thảo dược đặc biệt là nước điện giải)
Với người trưởng thành có hệ thống miễn dịch yếu nên uống thuốc ngừa sốt phát ban, nhờ bác sĩ tư vấn những điều cần làm để tốt nhất cho sức khỏe của bạn.
Khi bị sốt phát ban cần lưu ý:
- Nên mặc quần áo thoải mái mát mẻ
- Có thể hoạt động lại bình thường sau khi giảm sốt và những triệu chứng đã thuyên giảm
- Khi bệnh đang ở giai đoạn sốt dễ bị lây lan nhưng khi phát ban rồi sẽ không lây nữa
- Nên uống bổ sung vitamin C để tăng cường hệ thống miễn dịch giúp bạn đối phó với các tác nhân gây bệnh tốt hơn
Trẻ em bị sốt phát bạn bố mẹ nên đưa trẻ gặp bác sĩ để được chẩn đoán và có cách chữa trị tốt nhất. Sau đó, trẻ được chăm sóc và điều trị tại nhà như sau:
Hạ sốt:
Bé bị sốt cao khi bị bệnh cần lưu ý trong việc hạ sốt cho bé để tránh các biến chứng nặng nề không mong muốn.
- Trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi không tự ý dùng thuốc hạ sốt cho trẻ mà cần gặp bác sĩ để tư vấn và hướng dẫn điều trị.
- Trẻ trên 6 tháng tuổi: Nếu trẻ chỉ mệt mỏi, bỏ ăn thì không cần hạ sốt. Trong trường hợp sốt cao trên 39 độ C thì mới cho trẻ dùng thuốc theo toa/đơn của bác sĩ điều trị.
Cha mẹ cần thường xuyên theo dõi nhiệt độ cơ thể của bé. Bên cạnh dùng thuốc hạ sốt cha mẹ có thể dùng các cách đơn giản để hạ sốt an toàn cho bé như chườm mát bằng khăn ấm (không được dùng nước lạnh), mặc đồ thoáng mát cho bé, không nên dùng chăn đắp kín hoặc dùng chăn dày cho bé.
Trong thời gian bị bệnh nên để trẻ nghỉ ngơi trên giường, hạn chế chạy nhảy vui chơi và các hoạt động ngoài trời.
Bù nước:
Khi trẻ sốt cơ thể dễ mất nước do đó cần cho trẻ uống đủ nước, có thể uống dung dịch điện giải để bù nước hoặc các loại nước ép trái cây như nước cam, xoài, dưa hấu…giúp tăng đề kháng và phục hồi bệnh
Chăm sóc trẻ:
Khi trẻ bị bệnh vẫn cần được vệ sinh sạch sẽ và thường xuyên. Dưới đây là một số loại nước tắm tốt cho các bé:
- Lá chè xanh: Khi sốt phát ban nên tắm nước lá chè xanh, lá chè xanh giàu các chất chống oxy hóa nên khi dùng nước lá này tắm giúp trẻ giảm mệt mỏi, cơ thể dễ chịu đồng thời có thể đào thải các chất độc trong cơ thể qua da.
- Lá ngải cứu: Lá ngải cứu có tác dụng tiêu viêm, làm dịu da và có tác dụng chữa cảm cúm, giúp cơ thể hạ sốt, ổn định và khỏe mạnh hơn
- Lá trầu không: Trong lá trầu không giàu polyphenol giúp kháng khuẩn, khử trùng an toàn, giúp tiêu diệt các loại vi trùng, vi khuẩn, nấm trên da của trẻ. Nên dùng từ 5 – 7 lá đun sôi sẽ có tác dụng tích cực trong điều trị sốt phát ban.
Lưu ý:
- Khi tắm cần tắm nước ấm, tắm ở nơi kín gió để tránh cảm lạnh. Trong trường hợp không thể tắm có thể dùng khăn ấm nhúng nước ấm lau sạch và thay quần áo cho trẻ.
- Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh ẩm thấp dễ phát sinh vi khuẩn
- Chế độ ăn cần bổ sung thực phẩm giàu dinh dưỡng như thịt, cá, các loại rau củ quả để trẻ sớm lấy sức và tăng cường miễn dịch cho cơ thể đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin C. Chế biến thức ăn dạng mềm, lỏng giúp trẻ dễ hấp thu.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Khi có dấu hiệu sau đây cần đưa trẻ tới gặp bác sĩ:
- Sốt cao hơn 39,4°C
- Sốt phát ban kéo dài hơn 7 ngày
- Tình trạng phát ban không chuyển biến tốt hơn sau 3 ngày
- Trẻ có hệ miễn dịch yếu đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi
- Trẻ có dấu hiệu mất nước do tiêu chảy
Sốt phát ban có lây không?
Sốt phát ban là bệnh lây nhiễm do virus human herpes 6 hoặc trong một số trường hợp là do virus human herpes 7 gây ra. Loại virus này lây từ người qua người thông qua tiếp xúc cơ thể với người nhiễm bệnh hoặc các vật dụng cá nhân của họ. Bệnh không lây truyền qua giao tiếp
Người lớn chưa từng mắc bệnh nếu tiếp xúc với trẻ bị sốt phát ban có thể bị ảnh hưởng về sau. Với người lớn khỏe mạnh bệnh sẽ không nặng. Nếu không bị phát ban hoặc chỉ sốt nhẹ bạn vẫn có thể có nguy cơ lây nhiễm virus qua con cái của mình và các thành viên khác trong gia đình thông qua dịch tiết hô hấp hoặc nước bọt.
Sốt phan ban kiêng gì để nhanh khỏi bệnh?
Sốt phát ban là bệnh truyền nhiễm mà trẻ thường mắc phải trong độ tuổi từ 6 tháng tới 2 tuổi. Người trưởng thành cũng có nguy cơ mắc bệnh nếu tiếp xúc với trẻ đang bị sốt phát ban. Để bệnh mau khỏi người bệnh cần chú ý một số điều sau:
- Không nên để người bệnh ở nơi ẩm thấp, chật kín, tù túng
- Không nên để trẻ dùng tay gãi lên da
- Vệ sinh cá nhân cần thận trọng đặc biệt là tắm rửa vì khi sốt phát ban cơ thể còn rất yếu nếu tắm rửa không cẩn thận trẻ dễ bị cúm hoặc chuyển sang các bệnh nghiêm trọng khác.
- Không nên đến những nơi đông người, nơi công cộng như công viên, trường học, khu vui chơi…
- Không nên mặc quần áo chật khi bí bách, chất liệu vải dễ gây kích ứng da
- Trẻ không nên tiếp xúc với các loại nước tẩy rửa, sữa tắm, môi trường ô nhiễm từ khói bụi, hóa chất, lông thú nuôi trong nhà để tình trạng bệnh không trở nặng hơn
Chế độ ăn của người bệnh đặc biệt là trẻ em cần được quan tâm đúng cách. Chọn thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa đặc biệt bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, giàu chất chống oxy hóa. Dưới đây là các thực phẩm nên kiêng:
- Trứng: Tuy giàu dinh dưỡng nhưng lại khó tiêu hóa không phù hợp với trẻ đang bị sốt phát ban. Vì vậy, để tránh hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động quá nhiều cần tránh dùng nhiều trứng chế biến thức ăn cho trẻ.
- Đồ ăn cay nóng, thức ăn nhanh: Thực phẩm này ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của bé cần tránh
- Thịt đỏ, cá, tôm, cua, sò, hến: Nhóm thực phẩm giàu đạm và khó tiêu khi trẻ đang bị sốt phát ban nên hạn chế
- Nước lạnh: Không nên cho trẻ uống nước lạnh, nước đá, kem khi đang bị sốt để tránh sốc phản vệ gây nguy hiểm.
- Các loại nước ngọt, đồ uống có gas, nước nhiều đường: Khi cơ thể hấp thụ cao lượng đường làm giảm khả năng diệt khuẩn của bạch cầu cản trở hoạt động miễn dịch của bé
☛ Tìm hiểu thêm: Tổng hợp những kiêng kị khi sốt phát ban
Phòng ngừa bệnh sốt phát ban
Hiện nay chưa có thuốc chích ngừa cho bệnh sốt phát ban, vì vậy cách tốt nhất để không bị bệnh là tránh tiếp xúc với người bệnh. Khi trẻ mắc bệnh nên cách ly hoàn toàn tại nhà hoặc bệnh viên để tránh lây cho người khác. Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ hàng ngày cho trẻ. Chế độ dinh dưỡng cần đa dạng, đủ chất đặc biệt cần bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C để tăng sức đề kháng.
Một loại quả được mệnh danh là “Nữ hoàng vitamin C tự nhiên” với hàm lượng vitamin C cao bậc nhất thế giới hiện nay là Acerola Cherry. Hàm lượng Vitamin C cao gấp 31 lần cam, 35 lần dứa và 46 lần xoài. Chưa kể loại trái cây này còn mang trong mình Rutin – một loại Vitamin P có tác dụng tăng cường sự vững bền của thành mạch, tăng cường khả năng phục hồi độ đàn hồi ở các mao mạch tổn thương, đảm bảo hạn chế tối đa sự xuất huyết ở trẻ nhỏ.
Hiện nay, Cnattu kids là sản phẩm tiên phong trên thị trường chiết xuất hoàn toàn từ quả Acerola Cherry với vitamin C và Rutin hoàn toàn tự nhiên giúp:
- Hỗ trợ giảm sốt
- Ngăn biến chứng do sốt như xuất huyết, chảy máu cam
- Rút ngắn thời gian ốm sốt và nhanh phục hồi sau sốt
Để mua sản phẩm Cnattu kids, vui lòng đặt hàng TẠI ĐÂY
Để được tư vấn về việc chăm sóc con luôn khỏe mạnh, gọi NGAY đến tổng đài MIỄN CƯỚC 18001190